kiedy powstała biblia i kto ją napisał
Ciekawostki Ile jest Biblii? Chociaż Biblia jest jedna, jednak znamy ją pod różnymi nazwami: Biblia Tysiąclecia, Biblia Poznańska, Biblia Gutenberga itp. Dlaczego? Oryginalny tekst Biblii zapisany jest w kilku językach: hebrajskim, aramejskim, greckim. Aby udostępnić ją wiernym, potrzebne było tłumaczenie na języki narodowe. Otóż różne tłumaczenia Biblii, które weszły do użytku, otrzymały swoje nazwy, aby można je było od siebie odróżniać. Nazwy kilku Biblii mają znaczenie głównie dla bibliofilów i księgarzy. Oto po kolei: Z pamiętanych do dzisiaj najwcześniejsza była Septuaginta – jest to przekład jedynie Starego Testamentu (Nowy wówczas jeszcze nie istniał), dokonany w III–II w. wśród Żydów w Egipcie na język grecki. Septuaginta zawiera kilka ksiąg, których hebrajskie oryginały nie zachowały się; Kościół katolicki i Kościół prawosławny zaliczają je dziś do kanonu Biblii, judaizm je odrzuca, a Kościoły protestanckie uważają za apokryfy. Nazwa Septuaginta powstała z powodu legendy, która mówi, że przekład dokonywany był przez 72 tłumaczy przez 72 dni i wszystkie tłumaczenia były zgodne co do jednego słowa; było to potwierdzeniem, że także i przekład Pisma był natchniony. Septuagintą chrześcijaństwo posługiwało się do VII w. Następnym znanym przekładem jest Wulgata (z łac. versio vulgata – wersja dla wszystkich, popularna)) Przekładu tego na łacinę dokonał w IV w. św. Hieronim na polecenie papieża Damazego I To tłumaczenie zostało uznane za urzędowy tekst Pisma św. w Kościele katolickim. W Średniowieczu, kiedy uważano, że Pismo św. nie jest do prywatnego czytania, a jednocześnie chciano je udostępnić wiernym, powstała tzw. Biblia pauperum (z łac. – Biblia ubogich). Była to w zasadzie pierwsza Biblia obrazkowa – zawierała zbiór obrazków (z krótkim opisem) ze scenami ze Starego Testamentu i z życia Chrystusa. Jednak władcom udostępniano Biblię, a nawet tworzono dla nich specjalne przekłady. Takimi Bibliami były: Biblia królowej Jadwigi, która nie zachowała się do dzisiaj i Biblia królowej Zofii – ta ostatnia jest oczywiście bezcennym zabytkiem bibliofilskim. W 1440 r. Jan Gutenberg wynalazł druk – pierwszą księgą, która została wydrukowana, była Biblia (200 egz.) – była to Wulgata, ale ze względu na druk nazywana jest czasem Biblią Gutenberga. Reformacja wniosła duże poruszenie do Kościoła. Między innymi spowodowała powrót do tłumaczeń Pisma św. na języki narodowe, które były dość powszechne w pierwszych wiekach, ale później zostały zarzucone na rzecz posługiwania się w Kościele łaciną. Pierwszego pełnego polskiego przekładu Biblii (z Wulgaty) dokonał Jan Leopolita (1551–1553); wydany w 1561 r. przez Szarffenbergów – dziś nazywamy ją Biblią Szarffenbergowską lub Biblią Leopolity). W 1563 r. M. Radziwiłł Czarny w Brześciu Litewskim wydał kalwińskie zbiorowe tłumaczenie Pisma św. Ta wersja Pisma znana jest pod nazwą Biblia Brzeska lub Biblia Radziwiłłowska. W 1570 r. w Nieświeżu wydano ariański przekład Sz. Budnego, który dziś znany jest pod nazwą Biblii Nieświeskiej. W latach dziewięćdziesiątych XVI w. Biblię przetłumaczył też Jakub Wujek (wyd. 1599) i do dzisiaj ten przekład nazywany jest Biblią Wujka. To tłumaczenie jest cenione za wysoką jakość i posługiwano się nim w zasadzie aż do wydania Biblii Tysiąclecia. Szczególnie ceniono ks. Wujka za przekład Psałterza Dawidowego, który stał się także podstawą następnych tłumaczeń tej księgi. Strona z Biblia pauperum, w wydaniu niemieckim Luterański przekład Pisma św. (będący poprawioną wersją Biblii Brzeskiej), dokonany przez Daniela Mikołajewskiego, został wydany w roku 1632 i do dziś jest w dosyć powszechnym użyciu w Kościołach protestanckich – pod nazwą Biblii Gdańskiej. No i ostatnio najsłynniejszym (choć nie jedynym) tłumaczeniem, na współczesną już polszczyznę, dokonanym przez zespół tłumaczy, jest Biblia Tysiąclecia, którą znamy chyba wszyscy – przynajmniej ze słyszenia. Osobnym nurtem jest tłumaczenie samej Księgi Psalmów, inaczej Psałterza. Tego typu przekładów, znanych pod nazwami Psałterz Dawidowy, Psałterz Dawidów czy też Żołtarz Dawidów, dokonywało wielu autorów, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Valenty Wróbel, Franciszek Karpiński, Józef Kruszyński, Kazimierz Buczkowski, Leopold Staff, Roman Brandstaetter i wielu innych. Na marginesie – od kilkudziesięciu już lat tworzy się Biblie obrazkowe – przeznaczone dla dzieci. Te Biblie nie dorobiły się swoich nazw, ponieważ z reguły nie zawierają całego Pisma św. – są wyborem skrótów najbardziej znanych ksiąg lub też opowiadaniem własnymi słowami przez autora historii biblijnej, stanowią podstawę wiedzy przekazywanej dzieciom i zawierają tylko obrazki albo obrazki z krótkim streszczeniem nawet nie całych ksiąg, a jedynie wydarzeń z życia Narodu Wybranego i z Nowego Testamentu. Być może najlepsze z nich, ze względu na szczególne walory dydaktyczne, również dorobią się swoich nazw, ale na razie jeszcze o tym nie słyszałam.
Zrozumienie, kiedy i jak powstała Biblia, wymaga głębokiego zanurzenia się w bogatej tapiserii historycznych i kulturowych kontekstów, które doprowadziły do jej uformowania. Historia Biblii rozciąga się przez wiele wieków i obejmuje różnorodne kultury oraz tradycje, które znacząco wpłynęły na jej kształt i zawartość. Słowo Boże zachowuje swą wartość, nawet jeśli nie da się rozwiązać wszystkich kwestii historycznych z nim związanych, np. kto jest autorem jakiejś księgi biblijnej. Jednak ważne jest w tym wypadku, aby wiedzieć, kto się wypowiada. Jeżeli jest to ktoś, kto znał wydarzenia, bardziej jesteśmy skłonni przyjąć jego wypowiedzi. Dlatego również w wypadku Apokalipsy ważne jest, kto w niej zabiera głos. Kim był autor dzieła, które świadczy o niezwykłym geniuszu poetyckim jego twórcy i równocześnie o jego nadzwyczajnej mądrości? Jest to zagadnienie bardzo stare, które jeszcze dzisiaj nie znalazło pełnego i zadowalającego wszystkich rozwiązania. Chcąc wyrobić sobie pewien pogląd na ten temat, sięgnijmy najpierw do samej księgi i do Tradycji pierwotnego Kościoła. Co na temat pisze sam autor? Autor Apokalipsy podaje o sobie kilka szczegółów. 1) Apokalipsa jest dziełem Jana. Jej autor pisze o tym cztery razy. Rozpoczyna od stwierdzenia: „Objawienie Jezusa Chrystusa, które dał Mu Bóg […] i [co] On, wysławszy swojego anioła, oznajmił przez niego za pomocą znaków słudze swojemu, Janowi” (Ap 1,1; por. także Ap 1, W końcowej części Apokalipsy mamy jego autograf, czyli podpis: „To właśnie ja, Jan, słyszę i widzę te rzeczy” (Ap 22,8). 2) Autor określa siebie jako „sługa Boga i brat” tych, do których pisze, oraz jako „współuczestnik w ucisku i królestwie, i wytrwaniu w Jezusie” (Ap 1, 3) Zaraz na początku wspomina, że przebywał na wyspie Patmos jako zesłaniec, prześladowany za wyznawanie Chrystusa. „Ja, Jan, wasz brat i współuczestnik w ucisku i królestwie, i wytrwaniu w Jezusie, byłem na wyspie, zwanej Patmos, z powodu słowa Bożego i świadectwa Jezusa” (Ap 1,9). Patmos jest urokliwą wyspa na Morzu Egejskim. W czasach Domicjana stanowiła jednak rzymską kolonię karną. Dla mieszkańców Azji Mniejszej sama nazwa tej wysepki miała brzmienie złowrogie, gdyż było to miejsce zesłania na ciężkie roboty dla złoczyńców sąsiednich terenów. Ta skalista wyspa na Morzu Egejskim jest tak mała, że darmo jej szukać na zwykłej mapie. Stanowi część archipelagu Sporad, wysp, które wyłaniając się z morza, otaczają wieńcem zachodnie wybrzeże Azji Mniejszej, czyli dzisiejszej Turcji. Samo Patmos leży 90 km na południowy zachód od Efezu (ówczesnej stolicy Azji Mniejszej). Wysepka liczy zaledwie 12 km długości i 9 km szerokości. Wygląda z daleka jak grzbiet wyłaniającego się z morza ciemnego wieloryba. Wewnątrz jej boku znajduje się głęboka zatoka, przecinająca wyspę prawie na pół i stanowiąca doskonały port. Rzymianie zrobili z Patmos miejsce karnego zesłania, gdyż łatwo było upilnować więźniów na niewielkim obszarze, a wyspa była dostatecznie odległa od głównego lądu, by uniemożliwić dopłynięcie do niego wpław. Największym miastem wyspy jest port handlowy Skala. Nad nim wznosi się klasztor Joannu tu Theologu (Jana Teologa). W połowie drogi między Skalą a stolicą Chorą znajduje się niewielki klasztor Iera Apokalypsis, wzniesiony wokół groty (Grota Apokalipsy), w której autor Apokalipsy miał doznać objawienia. Znajduje się ona wewnątrz kościoła Hagia Anna. Widoczny na ścianie srebrny pas wskazuje miejsce, gdzie Jan kładł głowę do snu. W sklepieniu zaś widoczna jest szczelina skalna, przez którą miał do niego przemówić Bóg. We wspomnianej grocie św. Jan modlił się za swoich opuszczonych Efezjan, za prześladowany Kościół, błagając o łaskę i wytrwanie dla wszystkich. Tam pewnej niedzieli, pogrążony w modlitwie, ujrzał Pana Jezusa. Mistyczne doświadczeniu (Ap 1,10) stało się tutaj jego udziałem. Doświadczenie to zostało utrwalone na kartach ostatniej księgi Biblii, zapisanych u schyłku I wieku przez Wizjonera, który nazywa siebie Janem i utożsamianego przez Tradycję z ewangelistą o tym samym imieniu. Z tekstu Apokalipsy można jeszcze wyciągnąć następujące wnioski co do osoby autora: 4) Autor był chrześcijaninem wywodzącym się z judaizmu. Świadczy o tym doskonała znajomość ksiąg Starego Testamentu. Równocześnie jednak krytycznie ocenia niewierność Izraelitów i nazywa ich nawet „synagogą Szatana” (Ap 2,9). 5) Jako chrześcijanin żył początkowo w Palestynie, a potem przeniósł się na stale do Azji Mniejszej. 6) Napisał Apokalipsę po grecku, ale myślał, czuł i wypowiadał się w duchu semickim. Znawcy ksiąg biblijnych uważają nawet, że jego język grecki jest dość słaby. Świadczy to, iż nie był językiem ojczystym autora. 7) Adresaci Księgi znali autora osobiście i darzyli wielkim szacunkiem. Stał się dla nich autorytetem. 8) Autor znał doskonale sytuację Kościołów w Azji Mniejszej. Udziela im pochwał i nagan, a nawet grozi karą za naruszenie zaleceń tej Księgi (Ap 22,18). Pierwsi chrześcijanie wiedzieli bez wątpienia, kto kryje się za imieniem Jan w Apokalipsie. W późniejszych wiekach nie jest to już tak oczywiste. Apostoł Jan napisał tę księgę około roku 95, przebywając na wygnaniu na wyspie Patmos. Zaadresował ją do siedmiu Kościołów Azji Mniejszej – w Efezie, Smyrnie, Pergamonie, Tiatyrze, Sardach, Filadelfii i Laodycei. Ponieważ Jan – i wcześniej, i później – przez wiele lat pracował w Efezie, było czymś naturalnym, że „STARANNIE ukryłeś te rzeczy przed mędrcami i intelektualistami, a objawiłeś je niemowlętom” (Łukasza 10:21). Z powyższych słów, które Jezus wyrzekł do swego niebiańskiego Ojca, wynika, że warunkiem zrozumienia Biblii jest właściwe nastawienie. Jehowa w swej mądrości dał nam Księgę, którą w pełni mogą pojąć tylko ludzie pokorni i gotowi się uczyć. Większości z nas przejawianie pokory nie przychodzi łatwo. Wszyscy odziedziczyliśmy skłonność do pychy. Poza tym żyjemy w „dniach ostatnich”, wśród ludzi ‛rozmiłowanych w samych sobie, nieprzejednanych, nadętych pychą’ (2 Tymoteusza 3:1-4). Cechy te utrudniają zrozumienie Słowa Bożego. Niestety, każdy z nas do pewnego stopnia ulega wpływom otoczenia. Jak więc można wyrobić w sobie nastawienie nieodzowne do tego, by pojąć Biblię? Przygotowanie serca i umysłu Ezdrasz, jeden z wybitnych starożytnych sług Bożych, „przygotował swe serce, by radzić się prawa Jehowy” (Ezdrasza 7:10). Czy i my możemy w jakiś sposób przygotować swe serce? Oczywiście. Najpierw musimy przyswoić sobie właściwy pogląd na Pismo Święte. Apostoł Paweł napisał do współchrześcijan: „Gdy przyjęliście słowo Boże, któreście od nas słyszeli, przyjęliście je nie jako słowo ludzi, lecz — jak jest naprawdę — jako słowo Boga” (1 Tesaloniczan 2:13). Do spisania Biblii Jehowa posłużył się ludźmi, ale jej treść pochodziła od Niego. Uznanie tego ważnego faktu sprawi, że będziemy chętniej reagować na to, co w niej przeczytamy (2 Tymoteusza 3:16). Istotną rolę w przygotowaniu serca odgrywa modlitwa. Biblia powstała pod natchnieniem ducha świętego, więc zdołamy ją zrozumieć właśnie dzięki jego wsparciu. Powinniśmy się modlić o taką pomoc. Zabiegał o nią psalmista, który napisał: „Obdarz mnie zrozumieniem, bym przestrzegał twego prawa i bym się go trzymał całym sercem” (Psalm 119:34). Winniśmy modlić się nie tylko o zdolność pojmowania, lecz także o właściwe nastawienie serca. Aby zrozumieć Biblię, musimy być gotowi zaakceptować to, co jest prawdą. Chcąc wyrobić sobie odpowiednie nastawienie, rozmyślaj o dobrodziejstwach wynikających ze studiowania Biblii. Warto do niej sięgać z wielu powodów, ale głównie dlatego, że pomaga nam zbliżyć się do Boga (Jakuba 4:8). Gdy z lektury tej Księgi dowiadujemy się, jak Jehowa reaguje na różne sytuacje, jak ceni tych, którzy Go miłują, oraz jak postępuje z tymi, którzy Go opuszczają, odkrywamy Jego osobowość. Biblię powinniśmy czytać przede wszystkim po to, by lepiej poznać Boga i zacieśnić swą więź z Nim. Przeszkody w wypracowywaniu właściwego nastawienia Co mogłoby nam przeszkodzić w zrozumieniu Słowa Bożego? Między innymi źle pojęta lojalność. Może na przykład uznajesz wierzenia i poglądy propagowane przez jakieś autorytety. Ale co byś zrobił, gdybyś stwierdził, że te osoby nie trzymają się prawd zawartych w Słowie Bożym? W takiej sytuacji zrozumienie go może nie być łatwe. Dlatego Biblia zachęca nas, byśmy starannie badali to, czego nas uczono (1 Tesaloniczan 5:21). Przed takim dylematem stanęła Maria, matka Jezusa. Została wychowana w tradycji żydowskiej. Skrupulatnie przestrzegała Prawa Mojżeszowego i zapewne chodziła do synagogi. W późniejszych latach uświadomiła sobie, że zaszczepiony jej przez rodziców sposób wielbienia Boga przestał się cieszyć Jego uznaniem. Dlatego przyjęła nauki Jezusa i znalazła się wśród pierwszych członków zboru chrześcijańskiego (Dzieje 1:13, 14). Nie był to z jej strony przejaw lekceważenia rodziców i ich tradycji, lecz wyraz miłości do Boga. Jeżeli chcemy odnieść pożytek z Biblii, to wzorem Marii powinniśmy lojalność wobec Boga przedkładać nad lojalność wobec ludzi. Niestety, sporo osób nie ceni prawdy biblijnej. Jedni zadowalają się tradycjami religijnymi opartymi na fałszu. Drudzy okazują brak szacunku dla prawdy swoją mową i stylem życia. Uznanie prawdy wymaga poświęceń — może cię poróżnić z przyjaciółmi, sąsiadami, współpracownikami, a nawet z rodziną (Jana 17:14). Niemniej pewien mędrzec napisał: „Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej” (Przysłów 23:23). Jeżeli będziesz ją głęboko cenił, Jehowa pomoże ci pojąć treść Pisma Świętego. Kolejną przeszkodą bywa niechęć do wprowadzania poznawanej wiedzy w czyn. Jezus powiedział uczniom: „Wam dano zrozumieć święte tajemnice królestwa niebios, im zaś nie jest to dane. Bo serce tego ludu stało się nieczułe i uszami swymi usłyszeli, nie reagując” (Mateusza 13:11, 15). Większość ludzi, którym głosił Jezus, nie chciała nic zmieniać w swoim życiu. Jakże inaczej postąpił wędrowny kupiec z przypowieści Jezusa! Znalazłszy perłę wysokiej wartości, natychmiast sprzedał wszystko, co miał, żeby ją nabyć. Również dla nas zrozumienie prawdy biblijnej powinno mieć taką samą wartość (Mateusza 13:45, 46). Gotowość do nauki — wyzwaniem Istotnym warunkiem zrozumienia Biblii jest gotowość do przyjmowania pouczeń. Niejednemu trudno przyjąć nowe poglądy od kogoś, kto zajmuje niższą pozycję. A przecież apostołowie Jezusa Chrystusa byli „ludźmi niewykształconymi i prostymi” (Dzieje 4:13). Paweł tak to wyjaśnił: „Widzicie bowiem, bracia, jak was powołał, że powołano niewielu mądrych na sposób cielesny, niewielu mocnych, niewielu szlachetnie urodzonych; lecz Bóg wybrał to, co głupie u świata, by zawstydzić mędrców” (1 Koryntian 1:26, 27). Jeśli trudno ci z pokorą przyjmować wskazówki od kogoś mniej znaczącego, pamiętaj, że jest on po prostu narzędziem, za pośrednictwem którego uczy cię sam Bóg. Czyż może być większy zaszczyt niż otrzymywanie pouczeń od Jehowy, naszego „Wspaniałego Nauczyciela”? (Izajasza 30:20; 54:13). Kłopoty z usłuchaniem polecenia osoby niżej postawionej miał syryjski dowódca Naaman. Pragnąc zostać uleczony z trądu, udał się do proroka Elizeusza. Ale ten przekazał mu wskazówki Boże za pośrednictwem sługi. Zarówno ich treść, jak i sposób przedstawienia wystawiły na próbę pokorę Naamana, który początkowo nie chciał się do nich zastosować. Później jednak zmienił swoje nastawienie i dostąpił uleczenia (2 Królów 5:9-14). W podobnej sytuacji możemy się znaleźć podczas lektury Biblii. Na przykład dowiadujemy się z niej, że jeśli chcemy ozdrowieć pod względem duchowym i moralnym, musimy obrać nowy styl życia. Czy okażemy się na tyle pokorni, że pozwolimy, by ktoś nam wskazał, co mamy robić? Jedynie osoby chętne do nauki mogą zrozumieć Biblię. Piękne nastawienie miał dostojnik królowej etiopskiej, kandaki. Właśnie wracał rydwanem do Afryki, gdy podbiegł do niego uczeń Filip i zapytał, czy rozumie, co czyta. Urzędnik pokornie odrzekł: „Jakżebym mógł, jeśli mi ktoś nie udzieli wskazówek?” Po otrzymaniu wyjaśnień na temat tego fragmentu Słowa Bożego poprosił o chrzest. Potem „uradowany jechał dalej swoją drogą” (Dzieje 8:27-39). Większość Świadków Jehowy to zwyczajni ludzie. Co tydzień prowadzą domowe studia biblijne z przeszło sześcioma milionami osób. Ponieważ Biblia wskazuje najlepszy sposób życia, przedstawia jedyną niezawodną nadzieję dla ludzkości i pozwala poznać Boga, już miliony mężczyzn i kobiet przekonało się, iż studiowanie i zrozumienie tej Księgi sprawia niewymowną radość. Ty także możesz jej zaznać. [Ilustracja na stronie 7] Naamanowi trudno było przyjąć wskazówki od zwykłego sługi [Ilustracja na stronie 7] Zrozumienie Biblii podnosi na duchu Biblia była pisana w języku hebrajskim (prawie cały Stary Testament) i greckim (cały Nowy Testament oraz Księga Syracha), a niektóre jej fragmenty (m.in. Ezd 4,7-6,18 i Dn 2,4-7,28) - w aramejskim. Były to języki, jakimi mówili na co dzień natchnieni przez Boga Autorzy Biblii. Biblia, inaczej nazywana Pismem Świętym jest to zbiór dzieł napisanych przez wielu autorów i połączonych w jedną całość. Pierwotnie została napisana w kilku językach: hebrajskim, greckim oraz aramejskim. Były one uznawane przez chrześcijan oraz społeczeństwo pochodzenia żydowskiego za języki „natchnione przez Boga”. Pismo Święte składa się z kilku ksiąg podzielonych na Stary oraz Nowy Testament. Kiedy powstała Biblia?Jak powstała Biblia?Kto napisał Biblie? Kiedy powstała Biblia? Początki powstania Starego Testamentu Pisma Świętego datuje się na X wiek Z kolei najnowsze części powstały między II a I wiekiem (m. in. Księga Daniela). Stary Testament zaczęto spisywać na papier między 750, a 680 rokiem Osoby badające genezę Biblii datują, iż większość Starego Testamentu spisano w okresie panowania perskiego, między 539-330 rokiem Badacze starali się potwierdzić rzeczywisty okres, w którym stworzony został Stary Testament m. in. na podstawie gatunku literackiego ksiąg historycznych, którym posługiwali się autorzy (np. w Księdze Królewskiej, bądź Księdze Samuela). Sposób opisania historii starożytnego Izraela różni się od nowoczesnego. Kiedyś autorzy przykładali zdecydowanie większą wagę do uduchowienia przedstawianych zdarzeń, w późniejszych latach natomiast najważniejsze było przedstawienie tylko potwierdzonych, zweryfikowanych informacji na dany temat. Weryfikacje okresu, w jakim została napisana Biblia starano się potwierdzić również porównując dzieła innych starożytnych autorów (m. in. Swetoniusza, Tacyta czy Józefa Flawiusza) oraz różnego typu tradycje chrześcijańskie. Sprawdź także: Niesamowite cytaty z Biblii Powstanie ksiąg Nowego Testamentu datuje się natomiast na I wiek Do najstarszych fragmentów Pisma Świętego należą Listy Pawła z Tarsu. Z kolei w późniejszym czasie przyjmuje się powstanie Dziejów Apostolskich oraz Apokalipsy (między 80, a 96 rokiem Jak powstała Biblia? W czasach starożytności teksty zapisywano na kamieniu, pergaminie bądź papirusie. Miały one kształt zwoju, co za tym idzie ilość miejsca na tekst byłą ograniczona. Stąd też powstały podziały na poszczególne Księgi Starego Testamentu. Dotychczas udało się uzyskać niewiele informacji na temat powstania Starego Testamentu. Do dnia dzisiejszego nie zachowały się żadne oryginalne teksty z tamtych czasów. Posiadamy jedynie ich kopie. Już w starożytności powielano ważne dzieła poprzez ręczne przepisywanie tekstów. Izraelici zdawali sobie sprawę, że Biblia to bardzo ważna księga, dlatego z wielką dbałością podchodzili do jej powielania. Niestety praca kopiarzy była trudna i czasochłonna, przez co zdarzało im się popełniać błędy. Po dzień dzisiejszy nie udało się ustalić oryginalnego tekstu Starego Testamentu, ponieważ wszystkie dostępne skrypty posiadają pewne niespójności w różnych fragmentach Biblii. Udało się ustalić, iż najstarsze fragmenty ksiąg Starego Testamentu zostały najprawdopodobniej spisane przez Mojżesza. Stworzył on Księgę Prawa (w około XIV w Ostatnia z napisanych Ksiąg zawartych w Starym Testamencie to Księga Malachiasza (jej napisanie przypada na około 435 rok Po tym zapisie następuje odstęp w czasie, aż do nadejścia Jana Chrzciciela. Na dzień dzisiejszy posiadamy kilka źródeł i tekstów, na których opiera się tłumaczenie Starego Testamentu, m. in.: Tekst Masorecki (powstał na przełomie IX i X wieku) – Masoreci kopiowali teksty w sposób bardzo staranny, były to kopie zapisane w języku hebrajskim. Kierowali się zasadą, że żadnego ze słów nie można przepisać z pamięci. Dzięki ich skrupulatności kopie Masoretów są bardzo wiarygodne, bo aż w 90% przekładu. Pozostałe 10% tekstu posiada różne warianty oraz drobne błędy nie wpływające na ogólny przekaz. Znajdują one udział w wielu rękopisach oraz Cairensis (zwany inaczej Kodeksem proroków Kairu) – to najstarsza z ręcznie przepisanych kopii zawierająca komplet ksiąg proroków Starego Testamentu. Można zobaczyć ją w Jeruzalem. Codex Leningradensis (zwany inaczej kodeksem Leningtadzkim) – najstarsza kopia Starego Testamentu napisana w języku hebrajskim (powstała w 1008 r. Obecnie dostępna jest w Rosji w z Aleppo – swego czasu był najstarszym kompletnym manuskryptem Starego Testamentu. Niestety w 1947 r. część kodeksu została zniszczona przez muzułmańskich pogromów. Stworzono go w Galilei w 920 roku. Aktualnie zobaczyć go można w Jeruzalem. Septuginta (inaczej LXX) – skrypt Starego Testamentu przetłumaczony na język grecki. Powstał na przełomie 300-150 roku w Aleksandrii. W czasach Nowego Testamentu kopia ta była najpopularniejszym przekładem używanym przez Żydów. Targum – kopia Starego Testamentu napisana w języku aramejskim. Stworzona została przez Żydów przebywających na wygnaniu. Została stworzona między II wiekiem a VII wiekiem w Babilonie. Rękopisy z Qurman (inaczej zwane Rękopisami znad Morza Martwego) – zostały odnalezione przypadkiem (w 1947r.) w jaskini jaskini na zachodnim wybrzeżu Morza Martwego, niedaleko ruin Qumran w Izraelu. Zawierają większość ksiąg (za wyjątkiem Księgi Estery). Większość powielonego tekstu pokrywa się z skryptem masoreckim, który został napisany ponad tysiąc lat później. Z Nowego Testamentu, podobnie jak w poprzedniej części Pisma Świętego nie przetrwały żadne z pierwowzorów. Na szczęście, w przypadku drugiej części Biblii, przetrwało sporo jej kopii, rękopisów oraz manuskryptów, które pozwalają na względnie dokładne odtworzenie oryginału. Ciekawe jest to, iż ilość kopii, które przetrwały do czasów dzisiejszych jest naprawdę zdumiewająca – Nowy Testament został zachowany w około 5 500 przekładach. Jest to zdumiewająca ilość, mowa przecież o Księdze powstałej w czasach starożytnych! Dla porównania – Iliada stworzona przez Homera zachowała się po dziś dzień w 643 kopiach. Z kolei Historie autorstwa Herodota posiadają tylko 8 kopii, z czego najstarsza z nich pochodzi z 900 Do dnia dzisiejszego zachowało się naprawdę sporo różnego rodzaju przekładów Nowego Testamentu, m. in.: Papirusy – w starożytności większość dokumentów zostało zapisanych na kartach papirusu, był on jednym z najtańszych materiałów. Podejrzewa się, że oryginalną wersję NT również napisano na kartach Uncjały – to kopie napisane tylko przy użyciu wielkich liter oraz bez stosowania znaków interpunkcyjnych. Zachowano około 300 rękopisów zapisanych uncjałą, z czego tylko jeden z nich zawiera cały tekst Nowego Testamentu. Przekłady zapisane w kodeksach (forma zbliżona do dzisiejszej książki), które zawierają całość Nowego Testamentu, to m. in: Kodeks Synajski, Kodeks Aleksandryjski oraz Kodeks kursywne – nieliterackie teksty, w formie listów, notatek itd., pisano je czcionką pochyłą, stosując minuskuły (tylko małe litery).Kodeksy minuskułowe – to kodeksy napisane na pergaminie lub na papierze tylko i wyłącznie małymi literami. Ten sposób pisania został zapoczątkowany w IX wieku. Do dnia dzisiejszego zachowało się około 2 800 fragmentów zapisanych w ten sposób. Lekcjonarze – są to księgi liturgiczne. Nie posiadają całego tekstu Pisma Świętego. Fragmenty lekcjonarzy są czytane w poszczególne dni roku kościelnego (tzw. czytania). Warto mieć na uwadze, iż większość wyżej przedstawionych przekładów Nowego Testamentu posiada tylko jego fragmenty. Całość NT została zapisana na zaledwie 50 z 5 500 egzemplarzy! Kto napisał Biblie? Powszechnie uznaje się, że Stary Testament, to dzieło stworzone przez samego Boga, za pośrednictwem rąk ludzkich, tzn. proroków. Sami autorzy często podkreślali w napisanych przez siebie fragmentach, iż są jedynie narzędziami jednego i najwyższego Boga – Jehowy. Wielokrotnie można spotkać się ze sformułowaniem „Oto, co rzekł Jehowa” itp. Niektórzy z proroków wyraźnie podkreślali, iż w napisanych przez nich fragmentach uczestniczyli aniołowie zesłani przez Boga. Pismo Święte Starego Testamentu spisywało łącznie około 40 autorów przez okres trwający ponad 1000 lat. Niektórzy prorocy spisali więcej niżeli jedną księgę. Nowy Testament został napisany przez kilku autorów. W przypadku Ewangelii, zostały one stworzone przez czterech znanych ewangelistów: Marka, Mateusza, Łukasza oraz Jana. Uznaje się, że Dzieje Apostolskie należą do autorstwa św. Łukasza (ich forma stylistyczna jest najbardziej zbliżona do Ewangelii wg św. Łukasza). Z kolei listy apostolskie zostały stworzone przez św. Pawła, św. Piotra, w. Judę, św. Jana oraz św. Jakuba. Św. Jan jest również autorem ostatniego fragmentu Nowego Testamentu – Apokalipsy. Piotra 1:21), Bóg używał ludzi, by je spisali. Każdy z tych ludzi miał jakieś przesłanie, cel lub cele, dla których pisał. Przeczytaj, jaki był kontekst powstawania danej Księgi Biblii, którą właśnie studiujesz, aby dowiedzieć się, kto ją napisał, do kogo ją kierował, kiedy ją napisał, i w jakim celu.